Geen rapport in de la, maar zelfstandige groei
Het verschil tussen een consultant en de strategisch ontwerper.
Bij Horizonteer noemen wij onszelf 'ontwerpers' in plaats van 'adviseurs' omdat we geloven in het nemen van concrete stappen die organisaties verder brengen. We zien het als onze missie om niet alleen advies te geven, maar ook verantwoordelijkheid te nemen voor de uitvoering en toepasbaarheid van dat advies. In deze blogpost gaan we dieper in op deze filosofie, en geven we tips voor zowel consultants/ontwerpers als opdrachtgevers.
‘Verslaafd aan advies’
In een recent artikel in De Groene Amsterdammer gaf gerenommeerd econoom Mariana Mazzucato haar visie op de rol van consultancybureaus en het groeiende probleem van afhankelijkheid van extern advies door organisaties. Haar conclusie was helder: organisaties moeten onafhankelijk vooruit kunnen gaan, zonder verslaafd te raken aan advies van buitenaf.
Mazzucato bracht enkele belangrijke punten naar voren:
Overheidsinstanties besteden steeds meer geld aan externe inhuur, vooral bij grote consultancybureaus. Dit leidt tot een vicieuze cirkel van afhankelijkheid en verminderd vertrouwen in eigen kunnen.
In principe zijn wij helemaal voor de rol van consultants; het bieden van een blik van buiten de organisatie om nieuwe inzichten te brengen kan heel waardevol zijn. Alleen kan het ook te ver gaan, wat bij overheden het geval lijkt te worden. De overheid gelooft niet meer in haar eigen kunnen en heeft te weinig mensen in dienst - voor alle rollen die een instantie wil vervullen - waardoor externe inhuur noodzakelijk is geworden.
Consultants zouden hier meer kunnen ondersteunen door aan te geven welke rollen er nog missen binnen de organisatie, of huidige medewerkers de handvatten te bieden waardoor ze deze rollen kunnen vervullen. Ook kunnen opdrachtgevers leren van hun ervaringen met adviesbureaus door te kijken welke vaardigheden ze zelf missen of nodig hebben voor specifieke vraagstukken.
Adviesbureaus hebben soms weinig belang bij daadwerkelijke oplossingen omdat ze profiteren van het in stand houden van problemen.
Als we een nieuwe klant voor het eerst spreken zijn we altijd op zoek naar verbetering. Dit komt uit een goed bedoelde hoek; we willen het bedrijf duurzaam helpen groeien. Dat is ons doel, maar ook ons verdienmodel.
Het kan hierbij lastig zijn om het belang van een vraagstelling uit het oog te verliezen, en vooral op zoek te zijn naar alle mogelijke verbeterpunten. Voor een consultant met minder goede bedoelingen is dit een uitgelezen kans om problemen dus niet helemaal op te lossen, maar vaag genoeg te houden om opdrachtgevers het idee te geven dat ze meer advies nodig hebben. Zolang opdrachtgevers het idee hebben dat het probleem bij hun organisatie ligt en de consultancies het alleen maar aan het licht brengen, houdt dit zichzelf in stand.
Om dit tegen te gaan zouden opdrachtgevers zich goed moeten afvragen wat ze uit een project willen halen, en zouden adviseurs ook oplossingen moeten bieden waar zij zelf geen baat bij hebben; geef de klant eerlijke opties!
Er wordt te veel vertrouwd op algemene vuistregels zonder rekening te houden met de toepasbaarheid in specifieke situaties.
Elk bedrijf heeft eigen favoriete methodes en tools om problemen aan te pakken, zo ook wij met ons eigen ‘Gereedschap’. Dit zijn bewezen en veelgebruikte manieren om tot dieper in te gaan op specifieke vraagstukken, die wij vanuit de ontwerp wereld graag gebruiken.
Managementwetenschapper Henry Mintzberg zegt dat “goede advisering staat of valt bij de juiste mix van gezond verstand, algemeen geldige vuistregels en grondige veldkennis”. Maar hij benadrukt ook dat er vaak maar een aantal regels en methodes gebruikt worden, die niet altijd universeel toepasbaar en uitvoerbaar zijn.
Dat is precies wat we bij Horizonteer willen vermijden; dat de toepas- en uitvoerbaarheid over het hoofd worden gezien. Daarom beginnen wij als het kan met de ‘waarom’ vraag, en proberen we bij het beantwoorden van het ‘hoe’ zo snel mogelijk uit te testen of iets werkt of aanslaat.
Een advies eindigt snel als rapport in de la, waardoor daadwerkelijke uitvoering vaak achterblijft.
Vrijwel elk project begint met een onderzoek naar het achterliggende probleem, de context van de mogelijke oplossingen, maar ook risico’s en kansen. Wij geloven dat je zonder onderzoek haast geen goed werk kan leveren. Maar een onderzoek kan natuurlijk ook een experiment zijn of het testen van een prototype, en het hoeft al helemaal geen rapport te worden. Verschillend per context, kan een onderzoeksresultaat ook onderdeel zijn van een presentatie, zo lang het maar duidelijk gebruikt kan worden in een volgende stap.
Durf dus als consultant ook risico’s te nemen, ga de straat op, ondervraag je aannames en ga het gewoon doen. Hierbij is het ook aan opdrachtgevers om meer te accepteren dan een rapport, en open te staan voor onzekerheid: je weet nooit wat een experiment je kan brengen!
Ook heel belangrijk hierbij is dat de juiste mensen binnen de organisatie zich verantwoordelijk voelen voor de uitvoering van het project. Zorg dus dat je deze mensen vind en betrokken houdt bij het project, zodat verandering gaat leven binnen het bedrijf, ook zonder de aanwezigheid van een externe partij.
Oplossingen
De conclusie die wij uit het artikel trekken is dat zowel opdrachtgevers als adviseurs stappen kunnen maken om samen tot een beter resultaat te komen.
Visiegedreven advies: In plaats van oppervlakkige adviezen moet advies gebaseerd zijn op een diepgaande visie. Formuleer naast een vraagstuk ook een visie waar het bedrijf achter staat, zowel vanuit het management als vanuit operationeel personeel.
Maak adviezen uitvoerbaar: Het is niet voldoende om adviezen te geven; ze moeten uitvoerbaar zijn. Wij moedigen vroeg en snel testen aan om te zien wat werkt en wat niet. Hoe eerder je dit doet, hoe eerder je weet of je de juiste richting op gaat.
Toepassen, experimenteren, leren: Inzichten moeten worden toegepast en gevolgd door experimenten. Dit proces maakt niet alleen groei mogelijk, maar maakt het ook leuk.
Hoe we dat doen als strategisch ontwerper bij Horizonteer
Visiegedreven Ontwerp: We beginnen met het begrijpen van de visie van onze opdrachtgever en werken samen om een strategie te ontwikkelen die deze visie concreet maakt. Ook proberen we waar mogelijk de juiste mensen binnen het bedrijf te betrekken in het proces.
Rapid Prototyping: ‘Heb je het al geprobeerd?’ Vaak vergeet men om iets gelijk te vragen of proberen, en wordt er gewacht tot een product helemaal is uitgewerkt voordat het getest wordt. Met ‘Minimal Viable Products’ kan je met minimale middelen al snel belangrijke vragen beantwoorden, om effectiviteit of wenselijkheid te meten.
Ondersteuning en Leren: We blijven betrokken om ervoor te zorgen dat de verandering blijft leven binnen de organisatie. We helpen bij het leren en aanpassen, zodat groei duurzaam wordt.
Klaar om advies om te zetten naar actie? 📞 ons en laten we beginnen!
